Nederland - Jaarverantwoording 2024: aanpassen aan veranderend veiligheidsvraagstuk
De politie moet op een andere manier gaan werken. Onder meer de digitalisering van de criminaliteit en spanningen in de samenleving hebben zoveel gevolgen voor de veiligheid in Nederland dat dit om ander politiewerk vraagt. Dit staat in het jaarverslag van de politie over 2024. Daarin staat ook dat discriminatiezaken beter in behandeling genomen moeten worden. En dat de politie beter bereikbaar moet zijn. De werkdruk in de eenheden blijft onverminderd hoog.
De digitalisering van de criminaliteit, groepen in de samenleving die recht tegenover elkaar komen te staan, maar ook klimaatproblematiek, stijgende energieprijzen en het woningtekort. Het zijn ontwikkelingen die het veiligheidsvraagstuk geleidelijk, maar fundamenteel veranderen, schrijft korpschef Janny Knol in het jaarverslag. Wij moeten ons als organisatie blijven ontwikkelen. Onze oplossingen en werkwijzen volstaan niet altijd meer voor de problemen die nu voorliggen. 'Ons werk draaide voorheen vooral om criminaliteit en overlast op straat, stelt Knol. Dat was meest lokaal geworteld, vond in de wijk plaats en daar waren de gevolgen zichtbaar. Door digitalisering vervaagt de grens tussen de online- en offlinewereld. Criminaliteit verandert ingrijpend. Een dader aan de andere kant van de wereld kan in ons land slachtoffers maken, zonder hier ooit te zijn geweest. Ook de politie zelf is niet onaantastbaar, stelt de korpschef, verwijzend naar de hack in september waarbij contactgegevens van politiemensen werden buitgemaakt. Inmiddels volgen alle medewerkers regelmatig e-learnings over onder meer gegevensbescherming en het voorkomen van datalekken.Explosies Ruim 1200 explosies vonden er vorig jaar plaats, vaak door criminelen, maar ook vaak als gevolg van ruzies in de privsfeer. Triest dieptepunt was de allesverwoestende explosie aan de Tarwekamp in Den Haag, waarbij zes mensen om het leven kwamen. Knol: Ik zag de ravage met eigen ogen, sprak met buurtbewoners, en met collegas die hulp boden en onderzoek deden naar de daders. De impact van deze explosies is enorm.Grote onderzoeken Intussen rondde de politie vorig jaar een aantal grote onderzoeken af. Samen met de Fiod en de United States Secret Service werd een financieel netwerk ontmanteld en zijn grote hoeveelheden geld en cryptovaluta in beslag genomen. Zo kreeg de politie meer inzicht in de financile kant van cybercrime. Het Team High Tech Crime nam een recordbedrag (ruim 41 miljoen euro) aan cryptomunten in beslag, omdat de eigenaren verdacht werden van criminele activiteiten.Datadiefstal Bij Operation Magnus werkte de politie samen met partners in het buitenland om de technische infrastructuur te ontmantelen waarmee bij particulieren en bedrijven gevoelige data werden gestolen. Operation Endgame, de grootste internationale operatie ooit tegen ransomware, leidde tot het offline halen van 33 servers in verschillende datacenters in Nederland en meer dan 100 computerservers wereldwijd.Ondermijning Vorig najaar mondde een groot onderzoek naar ondergronds bankieren uit in de arrestatie van een verdachte die ruim 500 miljoen euro aan crimineel geld zou hebben verwerkt. Ook het werk van de politie in de belangrijkste Nederlandse havens en het transport werpt vruchten af. Zo is in de Zeeuwse havens weer meer drugs onderschept.Polarisatie De politie ziet de polarisatie toenemen in contacten met en tussen verschillende gemeenschappen en partners. Knol: Om verbinding met de samenleving te versterken, werken wij in veel gemeenten mee aan projecten die moeten voorkomen dat jongeren de criminaliteit in gaan. In Nieuwegein werkt de politie bijvoorbeeld in zon traject samen met allerlei professionals, onder wie een kickbokstrainer.Escaperoom De politie waarschuwde downloaders en bezitters van kinderporno vroegtijdig om hiermee te stoppen. Zo wil de politie voorkomen dat deze personen een stap verder gaan. Veel slachtoffers van mensenhandel in Nederland komen uit Hongarije en Polen. Om mensen daar bewust te maken van de risicos en signalen, is in dorpen en steden in die landen een mobiele escaperoom met uitbuitingsscenarios ingezet.Professioneel controleren
De afhandeling van zaken en delicten met een discriminatieaspect kan beter, staat in het jaarverslag. De bejegening van mensen die een melding maken is niet altijd in orde en het discriminatieaspect bij een melding of incident wordt nog niet altijd onderkend. Vorig jaar heeft de politie het handelingskader Professioneel Controleren aangepast. Het aantal medewerkers dat met deze werkwijze bekend is, daalt echter. Om dit te verbeteren is er een verplichte toets voor politiemedewerkers over het handelingskader. Ook zijn masterclasses georganiseerd over bijvoorbeeld Vernieling van heilige geschriften, Molukse geschiedenis in Nederland, Pop-up demonstraties en Isral - Hamas - Palestina.
Dienstverlening De politie is bereikbaar via verschillende kanalen. Bijvoorbeeld fysiek op een politiebureau, telefonisch of digitaal via een chatbot. Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van de verschillende kanalen waardoor de dienstverlening soms onder druk komt te staan. In 2024 is het 300.000 keer voorgekomen dat een burger de politie niet heeft kunnen bereiken door wachtrijen.Roosterdruk Er blijft sprake van roosterdruk en een te hoge werkdruk bij veel eenheden. Om verhoogde uitstroom tegen te gaan heeft de politie maatregelen genomen waaronder een bonus voor werving en behoud en een versneld screeningsproces.FinancinDe jaarverantwoording laat zien dat veel aansprekende resultaten zijn bereikt, maar ook dat de uitvoering van de politietaken en de financin van het korps structureel nog niet in balans zijn. Over 2024 is een positief financieel resultaat behaald van 37 miljoen euro. Dit komt door diverse onder- en overbestedingen. Op personele lasten is sprake van onderbesteding. De hogere uitgaven zitten met name in de componenten Huisvesting, ICT en personele voorzieningen. Het veranderende veiligheidsbeeld vraagt om ander werk, anders werken en anders netwerken, concludeert Knol. In combinatie met onze aanhoudende onderbezetting is het een pittige tijd, die veel van politiemensen vraagt. Dat betekent soms keuzes maken en duidelijkheid bieden over wie wij zijn, waar wij van zijn en waar wij voor staan.