De inspectie Justitie en Veiligheid heeft een kritisch rapport gepubliceerd over het politieoptreden bij de Sinterklaasintocht in Staphorst op 19 november 2022. De politie Oost-Nederland herkent de conclusies uit het rapport en betreurt dat demonstranten en waarnemers niet de bescherming kregen waar zij recht op hadden. Onze focus had meer moeten liggen op het aanpakken en stoppen van de relschoppers, zegt Sezgin Sezer, sectorhoofd van het district IJsselland waar Staphorst onder valt. We nemen de aanbeveling om meer aandacht te geven aan de bescherming van demonstranten in een risicovolle situatie, daarom ook ter harte.

Al snel na de intocht trok de politie zelf al de conclusie dat er fouten zijn gemaakt. De inspectie concludeert nu dat de voorbereiding onvoldoende was en dat de politie op de dag zelf niet wendbaar was. De politie heeft de taak om de grondrechten van burgers te beschermen. In dit geval waren er twee partijen die onze bescherming nodig hadden; de bezoekers van de intocht (een evenement waar een vergunning voor was verleend) en de demonstranten van Kick Out Zwarte Piet (die hun demonstratie hadden aangemeld) met daarbij de waarnemers van Amnesty.  Er was echter ook nog een derde partij die er alles aan deed om de grondrechten van de demonstranten te ontnemen. Het feit dat het deze laatste groep is gelukt de grondrechten aan de demonstranten op grove wijze te schenden, nemen wij onszelf kwalijk.  Wij hadden meer moeten doen om te voorkomen dat de relschoppers hun doel bereikten , aldus Sezer.

Excuses aangeboden

Na de gebeurtenissen is de politie in gesprek gegaan met Kick Out Zwarte Piet en Amnesty en zijn er excuses aangeboden. Naar aanleiding van dit rapport worden de gesprekken voortgezet en de leerpunten besproken. We vinden het belangrijk dat deze lessen ook breder binnen de politie worden gedeeld. Het afgelopen jaar heeft de politie Oost-Nederland daarin al de eerste stappen ingezet. Zo hebben de commandanten van de Staven Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO) een verdiepende training gekregen over demonstraties. Een grotere groep leidinggevenden heeft een webinar gevolgd over de Wet Openbare Manifestatie. Verder wordt er nu bij de start van een SGBO beter bekeken welke risicos er zijn en welke kennis en kunde daarbij nodig zijn. Dat is ook in lijn met de aanbevelingen van de Inspectie.  Het aantal demonstraties neemt toe in Nederland en de demonstraties die plaatsvinden vragen steeds meer van de politie. Maatschappelijke vraagstukken waar verschillende groepen in de samenleving verschillend naar kijken raken steeds vaker de openbare orde, zeker wanneer groepen in de samenleving tegenover elkaar komen te staan.  Het demonstratierecht is een belangrijk grondrecht. Daarom neemt de politie de aanbevelingen en de verkregen inzichten mee, om samen met de lokale driehoek (gemeente, openbaar ministerie en politie) te werken aan een goed verloop van demonstraties.